Kaya Tuzu, Deniz Tuzu, Himalaya Tuzu, Sofra Tuzu, Bambu Tuzu Tüketimine Dikkat !

KAYA TUZU son yıllarda en çok tercih edilen tuzlardan biridir. Bu tercihin nedeni, doğal ve organik beslenmeye olan ilginin artmasına ve halk arasında doğal kaya tuzunun içerdiği elementlerin vücut için yararlı olduğu inancına bağlanmaktadır. Avusturya’da yapılan bir çalışmada, dünyanın birçok yerinden toplanan kaya tuzlarında sadece sodyum ve klorürün biyoyararlılığının yeterli düzeyde olduğu, demirin “demir oksit”, kalsiyumun “kireç taşı” formunda bulunduğu gösterilmiştir. Farklı bölgelerden çıkarılan kaya tuzlarının homojen olmaması, birkaç numuneden “toryum” gibi ağır metallerin çıkması, bu tuzların kullanımının ne derece sağlıklı olduğu konusunda şüphe uyandırmaktadır.
DENİZ TUZU Deniz tuzu, deniz suyunun derin olmayan kaplarda güneş ve rüzgarın etkisiyle kurutularak kristalleşmesi ile oluşan bir tuzdur. Genellikle üretimi elde yapılmaktadır. Deniz tuzu kurutulur iken çevresinde bulunan bileşikler kristallerin içerisinde kaldığı için özellikle uçucu organik bileşikleri barındırmaktadır. Son yıllarda kaya tuzunda olduğu gibi deniz tuzu tüketiminde de bir artış görülmektedir. Deniz tuzuyla ilgili daha ileri araştırmalara gereksinim duyulmaktadır.
SOFRA TUZU Deniz, göl ve kaya tuzları insan tüketimine uygun nitelikte üretilip işlenmektedir. Bir çok aşamadan geçirilen tuz ince öğütülerek iyotlanmaktadır. Türk Gıda Kodeksi Tuz Tebliği’ne göre işlenmiş tuz, rafine edilmeden ya da yıkanmadan piyasaya sunulmamalıdır.
HİMALAYA TUZU Himalaya tuzu, Pakistan’daki Khewra tuz madeninden çıkarılan, rengi beyaz, pembe ve kırmızıya kadar değişen bir çeşit kaya tuzudur. %99’u saf NaCl, geri kalan kısmı kalsiyum, magnezyum, potasyum, sülfat ve diğer iz elementlerden (demir, çinko, kurşun vb.) oluşmaktadır. Himalaya tuzunun sağlık üzerine etkileri konusunda yapılmış çalışma sayısı sınırlıdır.
BAMBU TUZU Deniz tuzunun genç bambudan elde edilen kap içerisine konularak; ağzı doğal kırmızı kil ile kapatıldıktan sonra çam odunu ile yakılan fırınlarda üç ila dokuz kez pişirilip eritilmesiyle elde edilen bir tuzdur. Mor renkli bambu tuzu, yaklaşık bin yıl önce Koreli doktorlar tarafından fonksiyonel besin olarak kullanılmıştır. Bazı çalışmalarda, bambu tuzunun immün sistemi geliştirici, antikarsinojenik, antimutajenik, antiviral, antiinflamatuar ve antioksidant etkilerinin olduğu gösterilmiştir. 11-14 Fareler üzerinde denenen bir çalışmada ise bambu tuzunun adipogenezi azaltarak antiobezite etkinliği gösterdiği bulunmuştur. serum aspartat aminotransferaz, alanin aminotransferaz ve laktat dehidrogenaz enzimlerini baskılayarak karbon tetra klorid indüklemeli karaciğer hasarını önlediği gösterilmiştir
örneklerde taraması yapılan elementler arasından Na, Mg, K, Ca, P, Fe, Al ve I olmak üzere 8 elementin varlığı tespit edilmiştir. İyotsuz kaya tuzunun ortalama değerlerine göre element içerikleri Na>Ca>K>Mg>P>Fe>Al olarak sıralanmaktadır. 17 İyotlu tuzunun ortalama değerlerine göre elementlerin sıralamasının ise Na>Ca>Mg>K>P>Fe>I>Al şeklinde olduğu görülmüştür. İyotsuz örnekte Na, K, Ca ve P miktarlarının iyotlu örnekten daha fazla olduğu, iyotlu örneğin de Mg ve Fe açısından daha zengin olduğu belirlenmiştir. İyotsuz kaya tuzu ve iyotlu kaya tuzunun Na, Mg, K, Ca, P ve I konsantrasyonları arasında anlamlı bir farkdır.
yapılan bir çalışmada da potasyum ferrosiyanür göl tuzu dışındakilerde tespit edilmemiştir.
Çalışmalardan elde edilen ağır metal değerleri incelendiğinde kadmiyum düzeyinin iki çalışmada çalışmamızda saptanan daha yüksek bulunduğu, başka biri tarafından yürütülen çalışmada saptanan değerlerin çalışmamıza benzer olduğu belirlenmiştir. Kadmiyum düzeyi yüksekliğinin İran’da ülkemize göre daha yoğun kadmiyum kirliliği mevcudiyetinden kaynaklandığı değerlendirilmiştir. İran’daki söz konusu kadmiyum kirliliği yoğunluğunun bu ülkede yoğun olarak bulunan petrokimya tesisleri kaynaklı olması olasıdır. Çünkü bu tesislerden çevreye kadmiyum salınmaktadır. Arsenik ve cıva düzeylerinin ise tüm çalışmalarda benzer olduğu görülmüştür.

Sağlığınız için en uygun tüketim, kontrolleri yapılmış iyotlu veya iyotsuz olarak satın alınabilen sofra tuzudur. Size uygun olan diyet modeli için iletişime geçebilirsiniz.

Beslenme ve Diyet Uzmanı
Sezen Çetinkaya Eren