Cranberry

Cranberry (Turna Yemişi / Bataklık Kızılcığı)

Son zamanların en ünlü besinlerinden biri olan Cranberry yani diğer bir ismi ile Turna Yemişi veya Bataklık Kızılcığı nelere faydalı ne gibi etkileri var Diyetisyen Sezen Çetinkaya sizin için anlatıyor.

Kanada ve Avrupa’da yetişen çalı meyvesidir. Kanada ve Amerika’da şükran günü sosları bu meyveden yapılır. C vitamini ve lif açısından uygundur. Antioksidan değeri yüksek olan bir meyve çeşididir.

Tarihte mesane ve böbrek hastalıklarını tedavi etmek için Amerikalı yerliler tarafından kullanılmıştır. İngiltere’den Amerika’ya gelen ilk yerleşimciler iştah kaybı, mide problemleri, kan bozuklukları, ve yeterli C vitamini alınamamasına bağlı olarak gelişen iskorbüt hastalığının tedavisinde çiğ veya pişmiş cranberry kullanımını öğrenmişlerdir.

Meyve ve yaprakları, mum ve yağ yanıkları ile bıçak yaralarının tedavisinde, idrar bozuklukları, ishal, şeker hastalığı, mide rahatsızlıkları ve karaciğer sorunları gibi çeşitli hastalıklarda tedavi amaçlı olarak kullanılmıştır. Daha yakın zamanlarda ise idrar yolları enfeksiyonlarının tedavisi, mide ülserine yol açabilen Helicobacter pylori (H. pylori) enfeksiyonlarının tedavisi, ya da diş plaklarını önlemek için halk arasında geleneksel ilaç olarak kullanılmaktadır. Cranberry’nin antioksidan ve antikanser etkinliğe sahip olduğu rapor edilmiştir.

Turnayemişi sağlık ve güzellik için büyük önem taşımaktadır. Genelde (% 90-95) diğer meyvelerle karışık veya konsantre olarak meyve suyu sanayisinde kullanılan turnayemişi, sos yapımında, taze meyve olarak (yılbaşı veya şükran günlerinde taze ve donmuş meyve), toz halinde, kurutularak (tatsız ve tatlandırılmış şekilde), dilimlenmiş olarak veya marmelat şeklinde değerlendirilebilmektedir. Kurusu tahıllarla veya kornfleks ile karıştırılarak hatta şeker ile pişirilerek de değerlendirilebilmektedir. Son yıllarda turnayemişi ile meyve suyu karışımı popüler olmaya başlamıştır. Meyveli keklerde, yağlı çöreklerde, pastalarda ve ekmeklerde de kullanılmaktadır. Elma, ahududu ve üzüm suyu ile birlikte mevve ve karışık meyve sularında hububatlı turnayemişi olarak, salata süsü olarak, turnayemişi pastası halinde ve tatlı turnayemişi olarak da değerlendirildiği ifade edilmektedir.

Antosiyanin içeriği oldukça yüksek olan parlak kırmızı meyveleriyle turnayemişi popülaritesini giderek artırmaktadır. Turnayemişi çok yoğun kırmızı renge sahip olduğu için yaş pastaların renklendirilmesinde doğal olarak kullanılan bir ürün haline gelmiştir. Turnayemişi suyundan arta kalan posa da yeniden kullanılabilmektedir. Posadaki çekirdeklerden mum ve yağ ekstrakte edilerek kozmetik sanayisinde ve merhem yapımında kullanılmaktadır.. Ekmek ve kek yapımında da değerlendirilebilmektedir. Yirminci yüzyılda turnayemişinin popülaritesi dünya çapında hızla artmıştır.

Alternatif olarak aynı familyadaki yaban mersini vb. meyveler tercih edilebilir.